Odwrotne obciążenie polega na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku VAT ze sprzedawcy na nabywcę. Lista towarów z odwrotnym obciążeniem określona jest przez prawo. Sprawdzić można ją było w załączniku nr 11 do ustawy o VAT. Załącznik nr 14 ustawy wskazywał natomiast usługi objęte procedurą odwrotnego obciążenia. Od 1 listopada 2019 roku mechanizm odwrotnego obciążenia został jednak zlikwidowany i zastąpiony split playment. Co trzeba wiedzieć o towarach z odwrotnym obciążeniem, a także zmianach wprowadzonych przez ustawodawcę?
Odwrotne obciążenie w obrocie towarami
Możliwość korzystania z odwrotnego obciążenia została uregulowana w art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Zgodnie z zapisami dokumentu mechanizm ten stosuje się w przypadku, gdy sprzedawca i nabywca są czynnymi podatnikami VAT, a dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122. Aby mówić o odwrotnym obciążeniu, musi dojść do sprzedaży:
- procesorów (od 2017 roku);
- przenośnych maszyn do automatycznego przetwarzania danych, o masie <= 10 kg, takich jak: laptopy i notebooki; komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobnych – wyłącznie komputerów przenośnych, takich jak: tablety, notebooki, laptopy;
- telefonów dla sieci komórkowych lub dla innych sieci bezprzewodowych – wyłącznie telefonów komórkowych, w tym smartfonów;
- konsol do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałych urządzeń do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem – z wyłączeniem części i akcesoriów;
Oprócz tego odwrotne obciążenie ma zastosowanie, gdy łączna wartość towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmuje towary, które bez kwoty podatku przekraczają kwotę 20 000 złotych.
Jak rozliczyć sprzedaż towarów z odwrotnym obciążeniem?
Sprzedaż towarów z odwrotnym obciążeniem odbywa się na podstawie faktury VAT. Dokument ten różni się od tego tradycyjnego. Stąd też często pojawia się pytanie, jak wystawić fakturę z odwrotnym obciążeniem w sprzedaży towarów. Aby zrobić to poprawnie, należy zastosować się do kilku zasad.
Po pierwsze do sprzedaży towarów nie nalicza się podatku VAT. Po drugie termin wystawiania faktury jest taki sam, jak przy każdym innym dokumencie rozliczającym, czyli najpóźniej do 15 dnia miesiąca następującego po tym, w którym nastąpiła sprzedaż. Najlepiej jednak dokument wystawić od razu i przekazać do nabywcy, aby uiścił należność. Prawo mówi też, że faktura z odwrotnym obciążeniem musi też zawierać określone elementy. Te podstawowe nie różnią się od tych, które należy umieszczać na tradycyjnej fakturze. Różnicą jest jednak to, że ta z odwrotnym obciążeniem nie zawiera VAT-u. W związku z tym część tycząca się rozliczenia tego podatku może w niej zostać pominięta. Dodatkowo należy powiadomić nabywcę o tym, że to na nim spoczywa obowiązek rozliczenia podatku VAT od dokonanego zakupu. Powiadomienie to przyjmuje formę odpowiedniej adnotacji, którą trzeba na fakturze obowiązkowo umieścić.
Wystawianie faktur z odwrotnym obciążeniem – zmiana przepisów
Nowelizacja ustawy o VAT sprawiła, że od 1 listopada 2019 roku zmianie uległy obowiązujące przepisy dotyczące odwrotnego obciążenia w sprzedaży krajowej. W ich miejsce został wprowadzony obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności, czyli split payment.
